Menu główne:
Ciekawostki
Error File Open Error
Stefan Kudelski w czasie pobytu w Polsce w 1971 r.
Wszystkim, którzy choć trochę interesują się zapisem magnetycznym znane są magnetofony NAGRA. Służą reporterom radiowym i telewizyjnym, operatorom dźwięku filmów i badaczom naukowym; świetnie spisują się w mroźnej Syberii oraz w wilgotnej Amazonii. Magnetofony te są produkowane przez firmę Kudelski S.A. Jej szefem i głównym konstruktorem jest nasz rodak, inżynier Stefan Kudelski.
Przygoda z elektroniką 56-letniego dziś pana Kudelskiego rozpoczęła się w wieku młodzieńczym we Francji, dokąd z Polski rzuciły go w 1941 r. losy wojenne. Udział rodziców we francuskim ruchu oporu był powodem późniejszej emigracji do Szwajcarii, w której osiadł na stałe. W1943 roku przy pomocy nauczyciela przyrody zorganizował w jednej z genewskich szkół laboratorium radiotechniczne. Zbudował w nim elektrokardiograf, oscylograf, generatory. Jeszcze przed maturą podjął pracę w firmie, w której wcześniej pracował znakomity polski uczony, późniejszy Prezydent RP, Ignacy Mościcki. Stefan Kudelski ząjmował się tym samym tematem - badaniami jonizacji powietrza. Później odbył studia na wydziale fizyki politechniki w Lozannie. Tu zainteresował go magnetofon jako... pamięć do sterowania konstruowanego wówczas robota. Zainteresowanie magnetofonem jako urządzeniem do rejestracji dźwięku przyszło później.
Pierwszy magnetofon reproterski z napędem sprężynowym zapoczątkował drogę do znakomitych, jak je nazywa Kudelski, „nagrywaczy”. Oryginalnym dziełem Kudelskiego był przede wszystkim mechanizm regulacji przesuwu taśmy. Kilkadziesiąt prototypów poprzedziło legendarną już dziś NAGRĘ III. Ten model zmienił dużo w techno-
Pochodzenia polskiego
logii reportażu radiowego i filmowego. Wymagania konstrukcyjno-eksploatacyjne sformułowane wówczas przez Kudelskiego są aktualne do dzisiaj. NAGRA III to przewrót w koncepcji magnetofonu przenośnego. Doskonała mechanika spełniająca wymagania stawiane sprzętowi lotniczemu i wojskowemu (np. nierównomiemość przesuwu taśmy 0,004%), nowoczesna konstrukcja, niezawodność w eksploatacji oraz jakość odpowiadają tym cechom, które w produkcji samochodów wiąże się z
Error File Open Error
NAGRA IV-SJ - magnetofon stosowany w badaniach naukowych do rejestracji sygnałów dźwiękowych i drgań
Rolls Roycem. Jednocześnie sprzęt przystosowany jest do naprawy w warunkach polowych przez prostą wymianę uszkodzonych modułów. Modułowa konstrukcja pozwala także na łatwe dostosowywanie magnetofonu do potrzeb użytkownika.
NAGRA gwarantuje parametry, jakich nie osiąga wiele magnetofonów studyjnych. Zakres temperatury pracy wynosi od 55 do +71°C.
Sukces Stefana Kudelskiego jest wynikiem niekonwencjonalnego podejścia do konstruowania i produkowania magnetofonów oraz tworzenia zespołu ludzi, którzy to robią. Wokół swej inżynierskiej koncepcji, wokół siebie i firmy zebrał znakomity zespół specjalistów, których łączy wspólne myślenie o produkowaniu wyrobów odpowiadających wszystkim możliwym do spełnienia życzeniom użytkownika, a nawet dającym mu do dyspozycji nowe możliwości. W firmie panują partnerskie stosunki między szefem, będącym jednocześnie wiodącym konstruktorem, i jego zespołem.Trudno jest wejść do ekipy Kudelskiego trzeba być nie tylko doskonałym fachowcem, ale także pracować tak ciężko, jak tam się pracuje. Stefan Kudelski jest przykładem nie tylko znakomitego konstruktora, ale również nowoczesnego szefa zespołu konstruktorów, technologów i wytwórców, świetnego organizatora intelektualnego wysiłku zespołu.Niekonwencjonalne konstrukcje produkowane są w niekonwencjonalny sposób, np. produkcję nowego wyrobu konstruktor uruchamia bezpośrednio na wydziale produkcyjnym, bez wykonywania wcześniej serii próbnych, które - zdaniem szefa -są okazją do „klajstrowania” niedociągnięć.W Cheseaux pod Lozanną, gdzie mieści się siedziba firmy Kudelski S. A., dąży się do połączenia osiągnięć mechaniki, elektroniki, inżynierii materiałowej, technologii w stop sprawdzalny w ekstremalnych warunkach eksploatacji.NAGRĘ III zastąpiła NAGRA IV - najpopularniejsza obecnie na świecie rodzina magnetofonów reporterskich i pomiarowych. Są one montowane w sztywnej skrzynce wykonanej ze stopów metali lekkich. Na płycie górnej z twardego stopu Al umieszczone są głowice oraz zamocowany silnik własnej produkcji. Jest to napęd bezpośredni - wałek przesuwu o średnicy 12,1 mm stanowi integralną część silnika. Prędkość przesuwu taśmy kontrolowana jest obecnie przez precyzyjnie działający układ elektroniczny, służący także do przełączania tej prędkości. Płyta górna mocowana jest do skrzynki obudowy w trzech miejscach, aby zmniejszyć ryzyko ewentualnego przenoszenia się na nią odkształceń obudowy. Układ elektroniczny zmontowany jest również w postaci łatwo wymienialnych modułów.Po NAGRZEIV przyszły inne modele - IS (trzysilnikowy), E i miniaturowa NAGRA SN. W tym ostatnim modelu stosuje się taśmę szerokości 3,81 mm (jak w kasecie compact). Oprócz opisanych tu typów magnetofonów produkowanych w różnych wersjach, wytwarzane są rejestratory do badań dźwięku, wibracji, naprężeń, np. rodzina rejestratorów NAGRA T, rejestratory do zastosowań specjalnych oraz magnetofony i rejestratory wykonywane na specjalne zamówienia.Przykładem może być koncepcja układów automatycznej regulacji poziomu zapisu (ALG) lub limitery przesterowania. Układy ALC zbudowane są tak, że umożliwiają dostosowywanie charakterystyki ich działania (poziom, czas uruchomienia układów) do specyficznego rytmu różnych języków, i indywidulanych cech wymowy spikerów.
Obecnie firma Kudelski S. A. zatrudnia kilkaset osób i wytwarza rocznie kilkadziesiąt tysięcy magnetofonów. Jest w swej branży bezkonkurencyjna, choć jej wyroby są drogie - katalogowy magnetofon kosztuje tyle co średni samochód osobowy. Jest to cena, którą akceptują zawodowcy wiedząc, że NAGRA to wysoka jakość i niezawodność w każdych warunkach. Stefan Kudelski należy do grona najwybitniejszych konstruktorów polskiego pochodzenia, jest człowiekiem sukcesu osiągniętego dzięki myśli inżynierskiej.
Trwałość i niezawodność NAGRY jest dumą inż. Kudelskiego jako technika, natomiast Kudelski - przedsiębiorca czuje się czasem schwytany w sieci doskonałości tego nagrywa-cza, Rynek sprzętu profesjonalnego jest mimo wszystko dość ograniczony; na świecie działa kilka tysięcy stacji radiowych i telewizyjnych, paręset firm płytowych i kasetowych, kilkadziesiąt wytwórni filmowych. Po paru dziesiątkach lat ciągłej produkcji przynajmniej jedna NAGRA wszędzie tam już jest eksploatowana. Popyt tzw. restytucyjny (zamiana egzemplarza zużytego na nowy) praktycznie nie występuje. Zgłasza się reporter radiowy do zakładów w Winterturze: NAGRA przestaje działać. „Spoglądam - mówi Kudelski - na rok produkcji: 1957. Całkiem przyzwoicie: pó 28 latach reporterskiej harówki aparat jest po prostu koszmarnie zanieczyszczony; czyścimy, regulujemy z pełną świadomością, ze przez następne kilkanaście lat będzie działał bez zarzutu. Ile można zarobić na oczyszczeniu i regulacji?” Nowe widoki przed firmą Kudelskiego otwiera wprowadzony niedawno do produkcji magnetowid mieszczący się w torbie lub małym plecaku. Wytwórca liczy przede wszystkim na zainteresowanie początkujących reżyserów filmowych i telewizyjnych, którzy zamiast naświetlać kilometry taśmy filmowej mogą rejestrować i kasować obrazy aż do osiągnięcia poszukiwanego efektu.
Error File Open Error
Error File Open Error
Error File Open Error
Magnetofony Kudelskiego: a) NAGRA E-uniwersalny magnetofon do reportaży I udźwiękowiania filmu; b) NAGRA IS-najmniejszy z „dużych" magnetofonów reporterskich; c) NAGRA SN - miniaturowy magnetofon pozwalający zapisać 25-mlnutowy program
źródło HT 04/85